Jak napisać rozprawkę? Przewodnik krok po kroku dla maturzystów i uczniów szkoły średniej

Umiejętność napisania rozprawki jest bardzo ważna zarówno dla uczniów przygotowujących się do egzaminu ósmoklasisty, jak i dla uczniów szkół ponadpodstawowych. Często jednak pojawia się problem ze stworzeniem takiej wypowiedzi pisemnej. Przekonaj się, że przygotowanie rozprawki na wysoką ocenę lub sporą liczbę punktów wcale nie jest takie trudne! Sprawdź, czy wiesz, jak napisać rozprawkę i przygotuj tekst, który zostanie doceniony w szkole lub na egzaminie.

Kluczowe wnioski z artykułu:

• Umiejętność napisania dobrej rozprawki przydaje się na różnych etapach edukacji.
• Rozprawka zawiera tezę lub hipotezę.
• Każda rozprawka składa się ze wstępu, rozwinięcia, czyli części argumentacyjnej i zakończenia/podsumowania.
• Rozprawka maturalna powinna być napisana według ściśle określonych reguł.

Jeśli chcesz wiedzieć, jak napisać rozprawkę, musisz poznać jej schemat. Rozprawka ma ściśle określoną konstrukcję – jest to wypowiedź argumentacyjna, w której dowodzi się tezy. Rozprawka składa się ze: 

• wstępu, 
• rozwinięcia,
• zakończenia/podsumowania. 

Wstęp rozprawki musi zawierać tezę, czyli twierdzenie. W dalszej części będziesz jej bronić i udowadniać, że jest słuszna – trzeba zająć wobec niej określone stanowisko. We wstępie należy też określić problematykę pracy i zawrzeć wprowadzenie do tematu.

Rozwinięcie to główna część rozprawki, która powinna obfitować w argumenty i dowody popierające punkt widzenia autora. Każdy argument należy wyjaśnić w kilku zdaniach, dodatkowo powinno się go poprzeć przykładem pochodzącym np. z literatury. Pamiętaj o tym, aby odwołać się do tego, co zostało zawarte w poleceniu. Autor rozprawki w tekście powinien zawrzeć 3-4 argumenty i dwa lub trzy przykłady. 

Zakończenie/podsumowanie rozprawki ma zawierać wnioski, sformułowane tak, aby skłaniały czytelnika do refleksji. W tej części tekstu nie należy powtarzać tego, co zostało napisane we wstępie, jednak warto przypomnieć tezę.

Nie myślisz o tym, by w przyszłości podchodzić do matury? Pamiętaj o tym, że szkoła branżowa to miejsce, w którym uczniowie również ćwiczą tworzenie takiego tekstu!

Nie ograniczaj się do analizy wybranych treści i problemów utworów, które wiążą się z realizacją tematu. Rozprawka powinna zawierać także konteksty. Jak napisać rozprawkę z kontekstem? To łatwiejsze niż myślisz! Odwołaj się do wybranego kontekstu: historycznego, kulturowego, biblijnego, mitologicznego, egzystencjalnego lub filozoficznego, możesz też odnieść się do wybranych elementów biografii autora i innych dzieł literackich.

Jak poprawnie przywoływać przykłady z literatury i historii?

Poprawne przywoływanie wybranych przykładów z literatury i historii polega na takim ich doborze, aby były funkcjonalne do tematu. Nie mogą być one użyte przypadkowo, warto dobrze zastanowić się nad ich wyborem, aby wspierały argumentację.

Chcesz wiedzieć, jak napisać rozprawkę na maturze? Arkusz egzaminacyjny zawiera listę lektur obowiązkowych, do których należy odwołać się w wypracowaniu. W rozprawce maturalnej na poziomie podstawowym wymagane jest odwołanie się do czterech elementów: wybranej lektury obowiązkowej, a także innego utworu literackiego i dwóch kontekstów. Innym utworem literackim, do którego trzeba się odwołać, może być inna lektura obowiązkowa, lektura uzupełniająca lub utwór niebędący lekturą. Rozprawka na poziomie podstawowym musi liczyć przynajmniej 300 wyrazów.

W przypadku matury na poziomie rozszerzonym tekst ma mieć najmniej 500 wyrazów. Jeśli chodzi o główne różnice między tymi dwoma rodzajami wypowiedzi, to trzeba zaznaczyć, że na poziomie rozszerzonym wymagane jest między innymi odwołanie się do utworów z dwóch różnych epok.

W rozprawce szkolnej uczniowie nie muszą odwoływać się do aż czterech wskazanych powyżej elementów. Rozprawka szkolna jest bardziej skupiona na konkretnych lekturach. Na maturze należy skupić się głównie na argumentacji i potwierdzeniu tezy, natomiast podczas pisania rozprawki szkolnej uczeń bardziej koncentruje się na interpretacji tekstu. Rozprawki maturalne wymagają pogłębionej refleksji, pogłębionej analizy i szerokiej wiedzy. Nauczyciele, którzy przygotowują uczniów do napisania rozprawki maturalnej w 3 lub 4 klasie liceum mogą jednak zadać przygotowanie tekstu takiego jak na maturze. 

Do egzaminu maturalnego z języka polskiego przygotowuje każde liceum ogólnokształcące. Oczywiście nie jest to jedyny typ szkoły ponadpodstawowej, której uczniowie podchodzą do takiego egzaminu. Jedną z nich jest także liceum sztuk plastycznych oraz technikum, gdzie uczniowie przygotowują się zarówno do egzaminów maturalnych, jak i do egzaminów zawodowych. 

Bez względu na to, czy jesteś ósmoklasistą, czy uczniem liceum lub technikum, musisz też wiedzieć, jak napisać rozprawkę po angielsku. Napisanie rozprawki z języka angielskiego wiąże się głównie z wyrażeniem własnego zdania na temat danego zagadnienia i poparciem go konkretnymi argumentami.

Stosuj różnorodne słownictwo i używaj formalnych zwrotów, takich jak np. it is often argued that, bo dzięki temu zdobędziesz więcej punktów. Pamiętaj też o tym, że spójniki, takie jak first of all i in summary, pozwalają płynnie przejść od jednego argumentu do drugiego. Argumenty warto wprowadzać, stosując zwroty: secondly, thirdly. Ostatni argument możesz wprowadzić za pomocą słowa finally.

Jak napisać rozprawkę po angielsku, jeśli wybrałeś maturę rozszerzoną z tego języka? Możesz trafić na 3 różne rodzaje rozprawek:

• „za i przeciw” (for and against essay),
• wyrażająca opinię (opinion essay),
• sugerująca rozwiązanie określonego problemu (essay suggesting solutions to a problem).

Długość takiej pracy powinna mieścić się w granicach 180–280 wyrazów. 

Przed Tobą egzamin ósmoklasisty? Jeśli język angielski to Twoja mocna strona, to klasa europejska jest czymś dla Ciebie!

Jak napisać dobrą rozprawkę, która zainteresuje nauczyciela lub egzaminatora? Duże znaczenie ma to, jak zaczniesz i zakończysz rozprawkę. We wstępie możesz użyć takich sformułowań: 

• Zamierzam skupić się na
• Problem, który chciałabym poruszyć
• Celem moich rozważań jest
• Warto rozważyć, czy
• Powszechnie uważa/sądzi się, że

Unikaj pisania „nie wiem”, „nie jestem pewny/pewna” i nie lej wody! Na zakończenie podsumuj temat, przypominając tezę zawartą we wstępie albo ustosunkowując się do postawionej wcześniej hipotezy. Na końcu rozprawki można zamieścić stosowny cytat!

Nie zapominaj o tym, że w opanowaniu różnych form wypowiedzi pisemnych, w tym rozprawki, bardzo pomocne są podręczniki. Bezpłatne podręczniki od CosinusYoung do języka polskiego (i nie tylko) to źródło wiedzy, którą wykorzystasz, pisząc zarówno rozprawkę szkolną, jak i rozprawkę maturalną!